İnsanın yeme içme gibi temel ihtiyaçlarından biri de uykudur. İnsanların ve tüm canlıların uyumadan ayakta kalması mümkün değildir. İnsan uyanıkken yaptığı işlerden hareketlerden dolayı oluşan yorgunluğunu uykuyla atar.
İdeal Uyku Saatleri
– Uykunun doğal vakti gecedir.
– Gece uykuya geçiş saati ideal 22.00-23.00 saatleri arasıdır. En geç saat 24.00 uykuya geçiş başlamalıdır.
–Uyanma saati ise ideal 04.00-05.00 arası olmalıdır.
– Güneş doğmadan kalkma ve güneş batmadan uyumamak çok önemlidir. Bu saatlerde organları ve sistemleri faaliyete geçiren hayati hormonlar üretilir.
-Her gün aynı saatte yatıp aynı saatte kalkmaya dikkat edilmelidir.
İdeal Uyku Süresi
– Yetişkinler için en ideal uyku süresi 6 saattir.
– Çocuklar ve ağır çalışanlar için ise bu süre 8 saattir.
– Hastalar istedikleri kadar uyuyabilir.
Uyku Ortamı Nasıl Olmalıdır?
–Uykunun doğal vaktinin gece olması sebebiyle en kaliteli uyku karanlık ortamda olandır. Karanlıkta, ergenlikte gelişimi sağlayan, üremede ve hormon üretiminde etkili olan, bağışıklık sistemini güçlendiren, fizyolojik ve psikolojik sağlık için olmazsa olmaz Melatonin hormonu salgılanır.
–Melatonin hormonu saat 21.00’den sonra salgılanmaya başlar. En fazla 02.00-04.00 arası salgılanır ve sabah saat 07.00’de azalır.
–Yatak odası uyku ve cinsel yaşam dışında kullanılmamalı.
– Işık bulunan ortamda melatonin salgısı azalır.
– Sessiz ortamda uyku kalitesi artar.
Uyku Pozisyonu
– Kişi yatağa girdiğinde kendisi için uygun olan pozisyonu vücudun rahat etmesiyle tespit edebilir.
– Uykuya geçişin hızlanması ve uyku kalitesinin artması için sağ tarafa yatmak en sağlıklı olandır.
– Sağ tarafa yatış pozisyonunda sağ burun deliğinden alınan nefes azalmakta, sol burun deliğinden alınan nefes artmaktadır. Sol burundan nefes alma parasempatik sinir sisteminin faaliyetinin artmasına, kalbin yavaşlamasına, tansiyonun dengede kalmasına, mide ve bağırsak faaliyetlerinin yavaşlamasıyla uykuya dalma kolaylaşır.
Uyku kalitesini artırmak ve deliksiz uyku için dikkat edilmesi gerekenler
– Vücut doğal olarak ihtiyaç hissettiğinde kendini uykuya bırakır. Böyle durumlarda uyku ertelenmemeli.
– Uyku saatine yakın yemek yememeli, aç yatılmamalı ve aşırı sıvı tüketilmemeli.
– Uyku saatine yakın kafein, alkol, sigara tüketilmemeli.
– Uyku saatine yakın aşırı yorucu spor veya da iş yapılmamalı.
– Uyuyacağınız yatak aşırı sert ve yumuşak olmamalı.
– Yatak malzemeleri doğal olmalı, kışın yün, yazın ise pamuk tercih edilmeli.
– Uyku öncesi banyo yapmak, kitap okumak, hafif müzik dinlemek uykuya geçişte yardımcı olacaktır.
– Gündüz şekerlemeyi (gündüz uykusu) azaltmak.
*Eğer kişi gündüz uyumak isterse bunun için en uygun vakit gün ortasıdır. Bu vakit gündüzün kuvvetinin bittiği vakittir. Erken saatte uyanıp yoğun iş ve hareketle yorulan kişi için günün tam ortası dinlenmek ve şekerleme yapmak için en idealidir. Bunun süresi ise 40 dakikayı geçmeyecek şekilde olmalıdır.
* Uyuduğunda kendini yorgun ve dinlenmemiş hissettiği uyku saati güneşin doğması ve batmasına yakın saatlerdir.
*Uyumak için uygun görülen vakitlerden bir diğeri de kişinin korktuğu ve üzgün olduğu vakitlerdir. Bu iki durumla karşılaştığı vakit kalbinde acı veren olağandışı bir hararet harekete geçer. Uyku harareti azaltır, kötü düşünceleri engeller.