Komün Yaşam Biçimleri

Evlilikte görülen değişimlerden biri de Komün Yaşam Biçimleri’dir. Aileye karşı geliştirilen yeni komünel biçimleri de hayata geçirilmiştir. Tarihten günümüze bir çok komün yaşam biçimleri oluşturulmuş ve devam etmekte. Aile yapısına yönelik yapılan farklı eleştiriler farklı yaşam modellerinin oluşmasına neden olmuştur. Bunların en bilindikleri ise 19. Yüzyılda Amerika’da New England’da hayata geçirilen Oneida Topluluğu  ve İsrail’de hayata geçirilen Kibbutz Topluluğu’dur.

Oneida Topluluğu

Amerika’daki Oneida Topluluğu başta Mükemmeliyetçiler veya İncil Komünistleri olarak adlandırıldı. Kitabı Mukaddes Komünistleri olarak da bilinir.

 John Humphrey Noyes ve müritleri tarafından 1841’de ABD’nin Putney kentinde kuruldu. Hz. İsa’nın ruhunun daha önce dünyaya döndüğü, şimdi de Putney’de onların grubuna katıldığı savını ortaya attı. Bu savının tepki toplaması nedeniyle New York eyaletindeki Oneida’ya gitti. Hukuk eğitiminin yanı sıra İlahiyat eğitimi de alan Noyes, insanın iman ve irade gücüyle günahtan kurtularak kusursuzluğa erişebileceğini savunduğu için papazlığa atanması engellendi. Noyes’e göre dinsel inanç olmadan sosyalizm olanaksızdı; önerdiği aile biçimi de bencilliğe son verecekti.

Monogamiye (tek eşlilik) ve kadınla erkeğin birbirlerine aşırı bağlanmasına karşı çıkıyordu. Cinsel birlikteliği çok önemli görüyordu ama tek eşliliği ve bir erkekle bir kadının birbirine sıkı sıkıya bağlanması gerektiği fikrini reddediyordu. Görüşlerinin uygulanması, topluluğunda her kadının her erkeğin karısı ve her erkeğin her kadının kocası olduğu karmaşık evlilik uygulamasına yol açtı.

İçinde karmaşık evliliklerde, cemaatin bütün kadınları bütün erkeklerin karısı ve cemaatin bütün erkekleri bütün kadınların kocasıydı. Karşılıklı anlaşma olduğu sürece ve erkekler hamileliği önlemek için kontinansı uyguladıkları sürece cinsel ilişkilere izin verildi. Çocuk doğurma bir topluluk kararıydı ve seçici üremeye dayanıyordu. Cinsel ilişki ve çocuk sahibi olma topluluğun düzenlemesi ve denetimi altındaydı. Dikkatli bir seçimden sonra gerçekleşen birleşmeden dünyaya gelen çocuklar yürümeye başlayıncaya kadar anneleriyle kalıyor, bundan sonra tüm çocukların ortak büyütüldüğü kreşe veriliyordu.

Bir çok eleştiri ve tepkiye rağmen bu grubun sayısı 300 ulaşmıştı. Evlilik ilişkilerinin uyandırdığı tepki nedeneyile 30 yıl sonra dağılmıştı.

Kibbutz Topluluğu

Kibbutzlar, Filistin’deki kevuzot adlı küçük yerleşimler temelinde gelişti. 1909 yılında Degonya’da kurulan Kibbutz topluluğu, Saint Simon, Proudhon, Robert Owen  ve Martin Buber gibi filozofların etkisiyle gelişmiştir. İsrail’de yaklaşık 100.000 üyesi olan  240’tan fazla Kibbutz olduğu bilinmektedir.

İsrail’de mülkiyet  ve yönetimin üyelerce paylaşıldığı, kolektif yaşama dayalı tarımsal yerleşimdir. Zamanla fabrika ve sınâî üretimde, tarım kadar önemli olmuştur.

Elde edilen gelir, üyelerin yiyecek, giyecek, barınak, sağlık gereksinimleri ve öteki toplumsal hizmetler karşılanır. Topluluk sanki tek bir ev  tek bir aile gibidir.  Yetişkinler özel konutlarında kalırken çocuklar ise eğitilmiş bakıcıların nezaretinde çocuk yuvalarında yaşarlar. Genellikle toplu olarak barınır ve bakımları topluca gerçekleşir. Aile çocuklarla ilgili sorumluluk yüklenmez.