Dilin Afetleri
Dil insanlar arası iletişimin yapı taşı olup diğer canlılardan ayıran en belirgin özelliklerinden biridir. İnsan dili sayesinde toplumda var olur. Toplumda var oluşu ağzından çıkan sözler ve hitap şekliyle orantılıdır. Bizi konuşma tarzımız ele verir.
“Dilim seni dilim dilim dileyim, başıma geleni senden bileyim”
İnsan söylediğinden sorumludur.
İslam Alimi İmam Gazalî, Kimya-yı Saadet adlı eserinde dil afetlerini onbeş başlık altında değerlendirmiştir.
1.Afet: Lüzumu olmayan sözleri söyleyen kimse İslâm’ın güzellik dairesinden çıkmış olur.
İnsanoğlu, gezdiğini, gördüğünü, yediğini, içtiğini mübalağa yaparak anlatmayı sever.
-Kişinin yaptığı yolculukları, gezdiği yerleri, görülen güzellikleri, yenilen yemekleri anlatması fuzûlî sözlerdir.
-Hz. Peygamber (sav) şöyle buyurmuştur;
“Mutlu ve faziletli insan, sözünün fazlasını geriye bırakan, malının fazlasını ise, önce veren kimsedir.”
2.Afet: Boş ve günah olan şeyler konuşmak
-Allah’ın yasak ettiği içki, kumar, zina gibi haramlar hakkında teşvik edici güzel sözler söylemektir.
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Bazı kimseler, söyledikleri sözün önemini kavrayamadıkları için umursamazlar. Halbuki o sözler, onu cehenneme götürür.”
3.Afet: Konuşmalar esnasında haklı veya haksız olarak muhalefet, münazara ve münakaşa yapmak
Bazı kimseler duyduğu her söze muhalefet olmayı alışkanlık haline getirir ve farklı fikir beyan eder. Kim ne söylerse “Öyle değil, şöyle” diyerek itiraz eder. Bu davranış, karşısında ki kişiyi ahmak, cahil bilgisiz yerine koyup hor görmektir. Kendini beğenmişliktir.
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Birbiri ile münakaşa ve mücadele eden kavimlerin hepsi dalalet vadisinde helak olmuşlardır.”
4.Afet: Mal için düşmanlık yapmak
Müslüman mal için kimseye düşmanlık etmemeli birbirine kötü söz söylememelidir. Çünkü mal için edilen düşmanlık ve söylenen kötü söz kalbi dağıtıp perişan eder.
5.Afet: Sövmek ve fuhuş ile ilgili sözler söylemek
Sövmek dilin afetlerindendir.
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Cehennemde öyle kimseler vardır ki, onların ağzından çıkan pisliğin kokusundan bütün cehennem halkı feryat edip: bunlar kimdir? Diye sorarlar. Onlara denilir ki: bunlar nerede bir fuhuş ve çirkin söz işitseler onu sevip kendileri de öyle konuşan kimselerdir.”
6.Afet: Lanet etmek
Dilimize pelesenk olmuş, günlük hayatımızda sıkça kullanılmasında bir sakınca olmadığı düşünülen lanet okumanın İslam’da yeri yoktur.
Ebu’d Derdâ (r.a) şöyle demiştir: “Bir kimse, toprağa veya başka bir şeye lanet etse o da der ki: hangimiz Allah’a asi isek, lanet ona olsun!”
İnsanlara, hayvanlara, kullanılan eşyalara lanet etmek İslam’da kötü sayılmıştır.
7.Afet: İçinde yalan ve hiciv bulunan şiir okumak, fuhuşa davet eden şarkı söylemek
İçinde yalan bulunan, bir kişi yada toplumu yeren şiirler okumak dilin afetlerindendir.
Günümüzde yaygınca olan müziği dinlerken dikkat etmemiz gereken sözlerinin neyi anlattığıdır. İçin de fuhuşa davet eden sözler bulunan şarkıları dinlemek ve söylemek dilin afetlerindendir.
8.Afet: Çok latife yapmak ve şaka sözler söylemek
Yapılan latife ve şakanın kişinin hoşuna gitmeyecek şekilde olması aşırıya gidilmesi dilin afetidir. Eğlence amaçlı da olsa insanı doğru yoldan saptıran sözler de hayır yoktur.
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Bazı kimseler, insanları güldürmek için öyle sözler söylerler ki yerden göğe kadar olan mesafe gibi kendi derecesinden uzak düşer.”
9.Afet: Alay etmek
Bir kimseyle alay etmek, onu hafife alıp gülmek, taklit etmek Müslüman’a yakışmayan tutumlardır.
“İnsanları çekiştirip, kaş göz işaretleriyle alay edenlerin vay hâline!”(Hümeze, 104)
10.Afet: Verdiği sözü yerine getirmemek
İnsanoğlu yerine getiremeyeceğini bildiği şey için söz vermemelidir. Söz verdikten sonra onu yerine getirmeli ve caymamalıdır.
-“Allah’ın size olan nimetini, “İşittik ve itaat ettik!” dediğiniz zaman sizi bununla bağladığı (O’na verdiğiniz) sözü hatırlayın ve Allah’a karşı takvâlı (duyarlı) olun! Şüphesiz ki Allah göğüslerin (kalplerin) özünü bilendir.” (Maide, 7)
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Söz vermek, borç gibidir.”
11.Afet: Yalan söylemek ve yalan yere yemin etmek
İnanan bir insan için imandan sonra en önemli şey doğruluktur. Yalan söylemenin haram oluşu, kalbe tesir ederek onu karartmasından dolayıdır. Yalan yere yemin etmek büyük günahlardandır ve haramdır.
“Allah’a karşı nasıl yalan uyduruyorlar, bir bak. Bu, apaçık bir günah olarak yeter.” (Nisa, 50)
“Yalanı, ancak Allah’ın ayetlerine inanmayanlar uydurur. İşte onlar, yalancıların ta kendileridir.”(Nahl, 105)
12.Afet: Gıybet (dedikodu) etmek
Gıybet, bir kimsenin doğru bile olsa, arkasından duyduğu zaman üzüleceği bir sözdür.
Söylenilen sözler yalan ise zaten bu iftira olur.
Bir kimsenin bedeninde, soyunda, işinde, elbisesinde, eşyasında, hayvanında ve her şeyinde onun kusuru olarak söylenen her söz gıybettir.
“Ey iman edenler! Zannın çoğundan sakının; çünkü zannın bir kısmı günahtır. Birbirinizin gizli hallerini ve kusurlarını araştırmayın. Birbirinizin gıybetini yapmayın. Herhangi biriniz ölmüş kardeşinin etini yemekten hoşlanır mı? İşte bundan tiksindiniz! Allah’a gönülden saygı besleyip O’na karşı gelmekten sakının. Şüphesiz Allah, tevbeleri çokça kabul edendir, engin merhamet sahibidir”. (Hucurât, 12)
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Gıybet etmekten sakınınız. Çünkü gıybet, zinadan daha şiddetlidir.”
13.Afet: Söz taşımak
Fesat çıkarmak maksadıyla birinden aldığı sözü diğerine taşımak dilin afetlerindendir.
“ Yemin edip duran, aşağılık, daima kusur arayıp kınayan, durmadan söz taşıyan, iyiliği hep engelleyen, saldırgan, günaha dadanmış, kaba saba; bütün bunların ötesinde bir de soysuz olan kimseye mal ve oğulları vardır diye, sakın boyun eğme.”(Kalem, 10,11,12,13,14)
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur ;“Size, en kötülerinizin kimler olduğunu haber vereyim mi? Aranızda söz taşıyıcı olanlar, insanların arasını açıp onları birbirine düşürenlerdir.”
14.Afet: Birbirini sevmeyen kimseler arasında ikiyüzlülük yapmak
Müslüman, birbiriyle görüşmeyen kimseler ile görüşüp birine farklı diğerine farklı konuştuğunda münafık olur. İki düşman ile görüşen kimse ya susmalıdır ya da duyduğu şeyi yüzüne karşı söyleyip arkasından konuşmamalıdır.
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur; “Bu dünyada ikiyüzlü olan kimse, öbür dünyada ateşten iki dilli olur.”
15.Afet: İnsanları övmek ve onlardan menfaat beklemek
Bir kimse birini övdüğünde o şeye layık değil ise bunu menfaat için yapmaktaysa bu dilin afetlerindendir. Zengin ve mevki sahibi kimseleri överek onlardan menfaat sağlamak Müslüman’a yakışmayan davranıştır. Övmekte aşırı giden, yalancı durumuna düşer nifaka düşerek münafık olur. Övdüğü kimse zalim olabilir, zalimi överek onu sevindirmek caiz değildir.
-Hz. Peygamber(sav) şöyle buyurmuştur;“ İnsanları övmeyi adet edinenlerle karşılaştığınızda yüzlerine toprak saçın, onlara engel olun.”
Hz. Ali’yi de methetmişlerdi. O da şöyle dua etti: “Allahım! Benim hakkımda bilmeden söyledikleri şey sebebiyle beni sorumlu tutma. Onların bilmedikleri taraflarımı affeyle ve beni, onların zannettiklerinden daha hayırlı eyle.
